SöySəl Evi--- خانه شعر تركي

تبريزلي قطران كيمدئ؟

پنجشنبه 11 خرداد 1391
+0 به یه ن

قطران تبريزي

آذربايجانين بوتون شرقده شؤهرت قازانان شاعر‌لرين‌دن بيري, ساراي ادبيياتينين ايلك گؤركم‌لي نومايندسي قطران تبريزي‌دير. قطران تبريزي 1012-جي ايلده تبريز ياخينليغينداكي شادي-آباد كندينده آنا‌دان اولموشدور. شاعرين تام آدي ابو منصور قطران جيلي آذربايجاني‌دير. ايلك تحصيليني شادي-آباددا آلميش, سونرا تبريزده اوخوموشدور.

او زامان آذربايجاندا بير نئچه فئودال دؤولت قورومو واردي. بون‌لار‌دان بيري ده پايتاختي گنجه‌ده اولان شددادي‌لر دؤولتي ايدي. عرب خيلافتي‌نين چيچكلندييي دؤور‌لرده گنجه موسلمان عالمي‌نين شيماليندا ايري مدنييت مركزينه چئوريلير. بورادا ئونيوئرسيتئت‌لر, مكتب‌لر, فردي و اجتماعي كيتابخانا‌لار, رسدخانا و طيبب مركز‌لري فعاليت گؤسترير. موسلمان مدنييتي قونشو خريستيان دؤولت‌لرينه محض بورا‌دان ياييلير. شرقين بير چوخ اولكه‌لرين‌دن عاليم‌لر, شاعر‌لر, مئمار‌لار, صعنتكار‌لار گنجيه آخيشير. قطران دا تحصيليني باشا ووردوق‌دان سونرا بورايا گلير. او, تئزليكله گنجه‌ده شددادي‌لرين سارايينا دعوت اولونور و آز بير واختدا بؤيوك نفوذ قازانير. همين دؤورده اولكه‌نين باشيندا ابدولحه‌سن لشكري دوروردو و طبيعي كي, قطران دا بير چوخ شعر‌لريني اونا و اونونلا علاقه دار باش وئرميش حادثه‌لره حصر ائدير. بو شعر‌لر‌دن چيخيش ائدرك, قطرانين گنجه‌ده ياشاديغي دؤورو مويينلش‌ديرمهك مومكوندور. شعر‌لرين‌دن بيرينده قطران رووادي‌لر دؤولتي‌نين باشچيسي ابو مانسور وحسو‌دانين ابدولحه‌سن لشكري‌نين قوناغي كيمي گنجيه گليشين‌دن دانيشير. قطران ياراديجيليغيني آراش‌ديران عاليم‌لرين فيكرينجه, بو گؤروش 1035-1040-جي ايللر آرا‌سيندا باش وئره بيلردي. 1042-جي ايلده ايسه شاعر آرتيق تبريزده شهرين ياريسيني يئرله يئكسان ائتميش دحشت‌لي زلزله‌نين شاهيدي اولموشدو. دئمه‌لي, قطران تبريزه بو طبيعي فلاكت‌دن اول قاييتميشدي. لاكين بير چوخ تدقيقاتچي‌لار قطرانين گنجيه زلزله‌دن سونرا گلديييني ادعا ائدير‌لر. گؤرونور, شاعرين يئني‌دن گنجيه دؤنوشونو ده استثنا ائتمك اولماز. 1046-جي ايلده قطران تبريزده بؤيوك ايران شاعري و فيلوسوفو ناصر خوسروولا گؤروشور. ناصر خوسروو اوزونون مشهور "سفرنامه" اثرينده قطران آدلي گؤزل بير شاعرله گؤروشدويونو قئيد ائدير.


قطران بير مدت ناخچيواندا, يئر‌لي حاكم‌لرين ساراي‌لاريندا ياشاديق‌دان سونرا وطني تبريزه دؤنور. قطران تبريزي هله ساغليغيندا ايكن ايستئداد‌لي شاعر, مودريك فيلوسوف و عاليم كيمي بير چوخ اولكه‌لرده شؤهرت قازانير. اوزونون يازديغينا گؤره, اونو خوراساندا و ايراقدا ياخشي تانييير و سئويردي‌لر.


قطران "تؤوسنامه", "قوشنامه", "واميق و ازرا" آدلي اثر‌لرين, هابئله اسا‌سن قسيده‌لر‌دن عبارت ايري هجم‌لي ديوانين مؤلفي‌دير.


ايي عصرده ياشاميش اورتا آسييا شاعري رشيد وتوات يازير كي, او عومرو بويو بيرجه حقيقي شاعر تانيميش‌دير-حكيم (مودريك) قطران تبريزيني.


قطران پوئزييا ايله گنج ياش‌لارين‌دان مشغول اولماغا باشلاميش و بو ساحهده بؤيوك ياراديجيليق ئوغور‌لاري قازانميشدي. شعر ياراديجيليغيندا اساس يئري دؤورون موختليف حؤكمدار‌لاريني تعريف ائدن قسيده‌لر طوطور. بو اثر‌لر مواصير اوخوجو و تدقيقاتچي‌لار اوچون قسيده‌لرده مده اولونان قهرمان‌لارين ساراي‌لاريندا باش وئرن تاريخي حادثه‌لري اويرنمك و آنلاماق باخيمين‌دان چوخ قييمتلي‌دير. مثال اوچون, قطران تبريزي‌نين شعر‌لرينده اوغوز‌لارين آذربايجانا بير نئچه يوروشو اوز عكسيني تاپميش‌دير كي, همين معلومات‌لار ايندي بيزيم اوچون بؤيوك احمييت داشييير. اونون تبريز ذلزلسينه حصر اولونموش شعري قطرانا شؤهرت گتيرميش‌دير.


اورتا عصر منبعه‌لرينه اساسلانان آذربايجان تدقيقاتچي‌لاري قئيد ائدير‌لر كي, قطران تبريزي فارس لئكسيكوقرافيياسي تاريخينده فارس ديلي‌نين ايلك ايضاه‌لي لوغتي‌نين ياراديجيسي اولموشدور. بو بارده "لوغتي-فورس" ("فارس لوغتي") مؤلفي, شاعر و ترتيبچي اسدي توسي (خي عصر), "سيحاحول-فورس" مؤلفي محمّد ابن هيندوشاه ناخچيواني (خييي عصر) و باشقا‌لاري يازميش‌لار.


مشهور ايران شاعري ناصر خوسروو الوي آديني چكديييميز "سفرنامه"سينده قطرانين لوغت اوزرينده ايش پروسئسيني بئله تصوير ائدير: "تبريزده من قطران آدلي بير شاعرله گؤروشدوم. 0, آوازلا ياخشي شعر اوخويور, آنجاق فارس ديليني پيس بيليردي. او, دقيقي و منجيقين ديوان‌لاريني منه گتيريب, آوازلا اوخودو و آنلاشيلمايان سؤز‌لري ايضاه ائتمييمي خاهيش ائلدي. سونرا منيم ايضاهات‌لاريمي قئيده آليب, اوز شعر‌لريني اوخودو." اكثر عاليم‌لر ناصر خوسرووون بو فيكير‌لريني اونونلا ايضاه ائدير‌لر كي, فارس (دري) ديلي قطرانين آنا ديلي دئييلدي و او, فارسجا يازان ايلك آذربايجان شاعري اولوب.


اورتا عصر مؤلف‌لري‌نين اكثر قيسمي بو لوغتي ياراديجيسينين آدي ايله سادجه "لوغتي-قطران", ياخود "فرحنگي-قطران" (هر ايكي ايفاده "قطرانين لوغتي" آنلامينا گلير) كيمي قئيده آلير. سونرا‌لار ايسه بو لوغت "تفاسير في لوغاتول-فورس" ("فارس ديلي سؤز‌لري‌نين ايضاه‌لاري"), ياخود دا قيسا شكيلده "تفاسير" ("ايزاح‌لار") آدلان‌ديريلير.


قطران تبريزي آذربايجان و ايران خالق‌لارينين پوئزييا و لئكسيكوقرافييا تاريخينده درين ايزلر بوراخميش‌دير.


قطران 1088-جي ايلده تبريزده دونياسيني دييشميش و سورخاب محله سيندكي مشهور شاعر‌لر قبريستانليغيندا دفن اولونموشدور.


بؤلوم : قطران AZ-TR
یازار : ائشيلداق


بلاگا گؤره



    شعر توركي- خانه شعر توركي-شاعران و اديبان تورك-بيوگرافي شاعران تورك-زندگي نامه شاعران تورك-سويسل-
    شعر تركي-خانه شعر تركي-شاعران و اديبان ترك-بيوگرافي شاعران ترك-زندگي نامه شاعران ترك-

بؤلوم لر

سون یازیلار

باغلانتی لار

یولداش لار

آرشیو

ایمکان لار

سایغاج